Strona Majdanu Starego

Drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Św. Apostołów Piotra i Pawła. Został wybudowany w latach 1903-1906 jako cerkiew prawosławna - w miejscu gdzie wcześniej stała poprzednia drewniana cerkiew zbudowana jako cerkiew grekokatolicka - która jak możemy się dowiedzieć z Zapisów Dóbr Ordynacji Zamojskiej pobudowana była w roku 1791.

Pierwsza wzmianka o cerkwi (grekokatolickiej) w Majdanie pochodzi z 1714 roku. Cerkiew ta z dużą dozą prawdopodobieństwa została strawiona przez ogień w roku 1790 - razem z plebanią i wszystkimi dokumentami funduszowymi (Inwentarz Dóbr Ordynacji Zamojskiej z roku 1808) i w jej miejscu postawiona nowa - również drewniana świątynia - podobnie jak poprzednia pod wezwaniem Mikołaja Biskupa (chociaż Informator historyczno-administracyjny DIECEZJI LUBELSKIEJ z roku 1985 podaje że rzeczona świątynia unicka (grekokatolicka) istniała od roku 1733 - zaprzecza to jednak fakt całkowitego spalenia świątyni w roku 1790). Ciekawą informacją na pewno jest też ta, że przy cerkwi w Majdanie Xiężpolskim, dekanat szczebrzeski, istniało "od niepamiętnych czasów" bractwo cerkiewne św. Mikołaja, liczące według wykazu z 2 lipca 1833 r. 10 członków. Nie jest to oszałamiająca liczba, zważywszy że parafia liczyła 702 wiernych (według wykazu z 1832 r.). Zatem procent "bratczyków" nie był zbyt wielki. Według innego wykazu - z roku 1840 Majdan Księżpolski należał do parafii greckokatolickiej w Soli - liczyła ona wówczas 1170 wiernych. (wg informacji Piotra Siwickiego - lektora parafii grekokatolickiej z Lublina) - jest to warta wyjaśnienia informacja - bo według mojego rozeznania dopiero w roku 1875 cerkiew grekokatolicką zajął Kościół Prawosławny na mocy kasaty Unii - któremu to w lutym 1919 roku została odebrana świątynia i wyświęcona na kościół rzymsko-katolicki (parafię erygował ks. bp Marian Fulman). Pierwszym proboszczem parafii rzymsko-katolickiej był ks. Jan Ołdak (później zastąpił go ks. Mikołaj Kostrzewa - zamordowany w Dachau. Po wojnie proboszczem był ks. Zawadzki, a po nim ks. Stanisław Dryk - pochowany na tutejszym cmentarzu, a następnie ks. Witold Mazurkiewicz, ks. Stanisław Demidowicz, ks. kanonik Aleksander Bizior (od 1981 r. - do 1994 r.), ks. kanonik Zdzisław Leśnowolski (od 1994 r. do 2004r.). Obecnie proboszczem jest ks. Jan Pysz (od 2000 r. pełniący funkcję administratora, a od 2004 proboszcza). Wikariuszem od 2004 r. jest ks. Mariusz Molenda.
Przed wyświęceniem cerkwi na kościół rzymsko-katolicki katoliccy parafianie należeli administracyjnie do parafii łacińskiej w Puszczy Solskiej (obecnie św. Marii Magdaleny w Biłgoraju).

Dzisiejsza świątynia została wzniesiona w stylu bizantyjsko-rosyjskim. Jest to kościół drewniany - jednonawowy - z trzema ołtarzami drewnianymi. W ołtarzu głównym jest obraz Matki Bożej, ołtarz boczny po lewej stronie - św. Franciszka, a po prawej - św. Mikołaja. Przy prezbiterium znajduje się zakrystia, a przy nawie - kruchta, nad nawą jest wieża. W sąsiedztwie kościoła znajduje się cmentarz przykościelny, dawniej przycerkiewny, w którego centralnym miejscu jest figura Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej umieszczona w basenie wodnym. (Małopolska Północno-Wschodnia T. Glinka, A. Walenciak, P. Walenciak). J. Górak w pracy "Dawne cerkwie drewniane w województwie zamojskim", o naszej świątyni pisze tak: "Cerkiew w Majdanie Starym jest największa z istniejących cerkwi na Zamojszczyźnie, a być może w Polsce. liczy 31,76 m długości. Pomimo że została zbudowana w pocz. XX w. jej orientacja, trójdzielność, drzwi na północnej i południowej ścianie nawy nawiązują do bardzo starych tradycji budownictwa wschodniochrześcijanskiego (Podziękowania dla Wazdar-a który chętnie udzielił mi informacji zarówno o parafii grekokatolickiej w Majdanie jak i o historii Majdanu oraz o Onufrym Kozłowskim).

Powyżej zdjęcia ołtarzy miejscowego kościoła.

Obok świątyni znajduje się nowoczesna dzwonnica z trzema dzwonami - wybudowana w 1974 r.

Na dawnym, przycerkiewnym cmentarzu zachował się piękny nagrobek mający formę kamiennego obelisku osadzonego na postumencie. Czytelna inskrypcja głosi: "Tu leży Sokołowski wśród śmiertelnych składów a z nim cnoty rzetelne ślad naszych pradziadów. Sąsiad życzliwy przyjaciel szczery dojrzale zabrany miły wierny mąż żonie i ojciec kochany. Zgasł d. 15 lipca 1834 roku." (Panorama Powiatów - Powiat Biłgorajski A. Lawera, A. Bata, T. Brytan)
Miejscowości należące do parafii: Lipowiec Duży, Lipowiec Mały, Majdan Nowy, Majdan Stary, Rogale, Smólsko Duże, Markowicze-Cegielnia, Markowicze-Gliny i Zanie.
Odpusty: 29 czerwca (śś. Apostołów Piotra i Pawła) i 6 grudnia (św. Mikołaja).

W latach 80-tych XX w. powstał dom parafialny (w którego salach katechetycznych mieści się przedszkole).

Na terenie parafii mamy dwie kaplice:

Kaplica drewniana, na cmentarzu grzebalnym w Majdanie Starym, przeniesiona z Majdanu Nowego, obecnie spełnia funkcje kaplicy cmentarnej.

Kaplica drewniana, jednonawowa, w stylu góralskim - w Lipowcu Dużym pod wezwaniem błogosławionej Jadwigi Królowej, wybudowana w 1982 r. Odpust w niedzielę po 17 lipca (bł. Jadwigi Królowej)

(Informator historyczno-administracyjny DIECEZJI LUBELSKIEJ z roku 1985 opracowany przez ks. M. T. Zahajkiewicza)

Może jeszcze wtrącę dwa słowa na temat słów opisujących świątynię - bo co jakiś czas powtarza się a to cerkiew, a to kościół. Samo słowo "cerkiew" ma bardzo ciekawą historię. Wywodzi się ono od greckiego "kyriakon" - co oznacza "Pański" (dom), natomiast słowo "kościół" wywodzi się z łacińskiego "castellum" i oznacza dosłownie "zameczek". W języku polskim słowem cerkiew lub cyrkiew (w Majdanie mówiło się właśnie "cyrkiew"), określano wszystkie świątynie chrześcijańskie jeszcze w XIV wieku.
Jako że dostałem wiadomość o księżach posługujących w naszej parafii na przestrzeni lat 1873 - 1911 (oczywiście od niezawodnego Pana Wazdar'a) podaję zatem uzyskany wykaz:

Prichodskij sviaszcziennik 'Ioann' Makar' (Chołmskij greko-uniatskij mesjacesłov' na 1873 god': Majdan' Kniażpol'skij (novo-uczrieżdiennyj prichod')
Prichodskij sviaszcziennik 'Miron' Gumieckij, (Chołmskij greko-uniatskij mesjacesłov' na 1874 god' Majdan' Kniażpol'skij'). Liczba parafian: 1169 (w tym mężczyźni: 559; kobiety: 610)). W cerkwi w Soli - z powodu wakatu księdza posługę pełni ksiądz majdański.
z powodu wakatu posługuje prichodskij sviaszcziennik z Soli - którym był 'Sievierian' Panasinskij. (Chołmskij greko-uniatskij mesjacesłov' na 1875 god'): W skład parafii wchodzą też oprócz "Majdanu Kniażpolskiego" dd. Alieksandrov, Brodzjaki, Zanie, Korczev, Lipoviec, Margole, Rogale, Smólsko (prichożan oboego poła - 715).
Sviaszcziennik Julian Sajkiewicz do Majdanu przybył ok. 1887 r. i pełnił posługę do 1897 kiedy to został proboszczem w Soli. Pochowany na naszym miejscowym cmentarzu w roku 1903 (zmarł w wieku 43 lat).
Sviaszcziennik Nikołaj Vavriesjuk' (Chołmskij narodnyj kalendar' na 1911 g.) Sieło Majdan -Kniażpol'skij Cerkov vo imia cv. Nikołaja Czudotvorca (wieś Majdan Księżpolski Cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy). Miejscowości wchodzące w skład parafii: Alieksandrov, Lipoviec, Zanie, Rogale, Smólsko.